VISAO MISAO OBJECTIVO HAKSESUK BOLA FH KKN HOME FH LPV ARTIGOS FH MUZIKA LIA MENON FH RESPONDE

20100913

Molok Mário Carrascalao sai nudar VPM ba AJAE, hau hakerek ona nia sei resigna an, iha fulan Fevereiru tinan 2009

Husi *) Antonio Ramos Naikoli

Hakerek konaba knar Mario Carrascalao molok fihir no hiit nudar VPM iha fulan Fevereriu tinan 2009, hakerek iha kolom STL ho artigos iha edisaun (13/02/2009 no 21/02/2009), ho titulo "Mário Carrascalao: entre VPM ka KAK?" (1 +2).

Artigus ne´e mosu iha biban ne´ebe maka mosu mai hodi joque moru bot ida, tamba: joque loby grupus interesse ne´ebe maka dudu Mário Carrascalao ba kaer knar nudar Vice Primeiro-Ministro (VPM) ba Ajuntu Jestaun Administrasaun Estadu (AJAE) nian. Husi sorin seluk, espetativa ne´ebe maka opiniaun publiku hein husi Mário Carrascalao (MC), tamba deit MC hahu ho persepsaun ida katak nia sei halo no halao buat hotu, jestaun ba administrasaun no kombate ba korupsaun. Iha biban ne´eba artigos ne´ebe STL hatun iha edisaun rua (2), (13 no 21 Fevereiru 2009), halo ema barak la gosta ka, artigus ne´e, enkomoda witoan, hare husi sms, telefones ne´ebe maka simu nudar presaun husi personalidades elites balun iha sociedade Timor nian. Mário Carrascalao desde hahu harii IV Governu Konstitucional husi AMP, iha fulan Agosto 2007, lakohi hola parte ba governu, ka la lakohi simu kargu VPM tamba razauns sira ne´ebe laos ona segredu publiku.

Wainhira konfirma ba Sr. Mário Carrascalao nia resigna-an, iha belun balun maka dere arame liman (hand phone) mai hau hodi dehan fali, ”«Parabens!»”. Hakfodak husu tamba sa? Maluk ne´e dehan fali, ”parabens tamba ita iha razaun, buat ne´ebe maka akontese oras ne´e dadaun, ita halo ona previsaun iha fulan Fevereiro 2009 liu husi artigus ne´ebe STL publika”.

Mário Carrascalao simu kargu ida ne´e tamba koresponde ba ajenda titipan husi grupos lobies interesse ka liliu koligasaun intereses, hakarak monopoliu ba ekonomika, poder politika no sistema judicial iha rai ida ne´e, maka liu husi Presidente Republika José Ramos Horta, dudu Mário tama mai governu AMP.

Tuir Lucia Lobato, dirijente PSD no Ministru Justisa, foin dadaun ne´e ba média katak,”kondena ba sira ne´ebe maka haruka Mario Carrascalao mai sai nudar VPM, cita… (in JND, 06/09/2010). Ba Aderito Hugo, husi bankada CNRT, katak, ”Mário Carrascalao, ninia hierarquia ne´e 2, ida maka PM tuir lei no seluk maka PR ne´ebe nia konsulta regularmenter (in STL, 06/09/2010)”. Hare deit wainhira nia halai husi Konseilu Ministru (KM) iha quarta-feira (25/08/2010), nia informa kedan ba Presidente Republika (PR), hodi informa katak «sei resigna na» husi kargu.

Hau nia objektivu hakerek iha biban ne´eba maka: ”«oinsa maka hare BÉ MOS husi leten deit, maibe okos BÉ FOER nakonu hela, buka oinsa maka ke''e fila fali bé foer sira iha okos sai hotu ba leten, hafoin bele tais didiak hodi kuru bé mos».

Iha biban ne´eba mos hakerek ne'e hare ba Mário Carrascalao, oinsa maka bele kaer knar ka funsaun 2 dala ida, VPM ba AJAE no KAK. Kompara deit, Mário Ca rrascalao ema ida deit, maibe hakarak joga iha equipa ka team 2 dala ida, nia hakarak joga iha Team Inter Milan, mesmo tempo AC Milan. Analojia simples ida ne´e, hodi koloka kedan pontu interogasaun ba sucesu Mário Carrascalao wainhira sei halao ninia knar. Ikus mai sai lolos duni. Husi pontus 29 ne´ebe maka nia hatou ba PM nudar xefi governu hatudu momos katak Mário Carrascalao la konsegue implementa saida maka nia, durante ne´e koalia barak ba média, husi sorin ida. Husi sorin seluk, hatudu katak Mário Carrascalao hakarak halo buat hotu, dala ruma buta balun governo liu husi ministerius sira halo no halao dadaun ona, maibe la hatudu aten bot witoan hodi rekonece.

Iha tempo ne´eba, hakerek nain kestiona ba Mário Carrascalao, ninia knar lolos tuir orgânica IV Governo Constitucional nian. Hakerek nain nia análisa nune´e hatun iha STL konaba, ”Mário Carrascalao: entre VPM ka KAK? (1)”, eidsaun STL, 13.02.2009,” Tuir Organigrama IV Governo Constitucional nian nebe foin aprova iha Konseilu Ministru (KM iha quarta feira (11/02) iha ninia artigo 7º –A) defini konaba kompetencia 2ºVPM nian, nebe kaer ba jestaun ba Administrasaun Estadu nian (idem)”.

Tuir lolos area ida ne´e maka sai hanesan preokupasaun central ba VPM ba AJAE nian. Maibe Mário Carrascalao mos, fokas mos ninia centru ba atuasaun iha Kombate ba Korupsaun, iha ne´e choque ba percepsaun. Tamba Governo rasik iha kompromisu ba kombate korupsaun liu husi harii Sistema anti-korupsaun, liu husi harii KAK (Komisaun Anti-Korupsaun), sai hanesan kompromisu IV Governo Konstitucional liu husi programa ne´ebe apresenta iha Parlamentu Nasional (PN) iha fulan setembru tinan 2007. Enquanto Mário Carrascalao, hakarak sai hanesan figura numeru um ka central ba kombate korupsaun. Iha tempo ne´ebe mos hakerek nain koloka duvida ba Mário Carrascalao ninia komitmentu ba kombate KKN (Korupsi, Kolusi no Nepotisme), tamba foin hahu deit atu halao knar maibe aplika ona KKN, minimu termu 3 ne´e ida. Cita ba artigo, «Mário Carrascalao: entre VPM ka KAK? (2)», hakerek nain kestiona postu foun ba Sr. Milena Pires, hanesan KKN ka lae?, ”Milena Pires (MP) ba xefi gabinete 2º VPM ne´e mos problema ba MC rasik tamba, MP ne´e Presidente PSD, Zacarias da Costa, ninia kaben. Iha ne´e mos hatudu hanesan lalenok ida KKN ka lae? Minimu liu tenke konaba ba letra tolu ne´e ida: Korupsi, Kolusi no Nepotisme. Tuir Mário Carrascalao ba Jornal Timor Post (18/02/2009) katak nia maka hili duni MP atu sai ninia xefi gabinete tamba hare ba kriterius ninia kompetencia. Maibe imagem nebe maka sei hatudu ba liur no liliu ba povu nebe maka tau expektativa áas katak MC maka atu bele hamos KKN iha Governu AMP nia laran. Oinsa maka bele kombate KKN enquanto nudar agente Estadu mos pratika dadaun ona KKN? (Stl, 22/02/2009, paj. 1 i 14)“. Le Forum Haksesuk: Mario Carrascalão: Nudar 2º VPM ka KAK (2).

Iha tinan ida ho balun, korupsaun, parte ida ne´e sai hanesan bandeira ne´ebe maka Mário Carrascalao uja hodi lansa kritikas konaba, dehan 50% funcionarius Publikus mesak koruptus, iha korupsaun iha governu AMP, osan lakon, maibe la hato'o justifikasaun, evidencias ruma hodi responsabiliza ba saida maka hato'o ba média, sai konsumu publiku, forsa oposisaun aproveita hodi halo propaganda, ajentes internasionais utiliza hodi deskredibiliza imajens governu nian.

Hau mos hakerek ona, iha primeira parte atigo, «Mário Carrascalao: entre VPM ka KAK (1)», cita… ”«Mario Carrascalao sei la konsegue halo servisu rua dala ida, jestaun administrasaun estadu no kombate korupsaun (idem)”».

Ikus mai Mário Carrascalao la konsegue halo buat rua (2) dala ida (1), halao knar nudar mandatu ne´ebe maka atribui iha Orgânica IV Governu Konstitucional ba koordena AJAE, ka kombate ba korupsaun nudar vocabulario popular, sai hanesan bandeira ba luta Mário Carrascalao nian. Labele halo buat rua dala ida, ninia konsekuencia maka resigna-an husi kargu VPM ba AJAE nian.

Iha ne´e atu fó hanoin fali ba sani nain sira katak, molok Mario Carrascalao kaer knar nudar VPM ba asuntu Jestaun Administrasaun Estadu nian. Hau halo ona analisa no previsaun saida maka sei akontece no iha biban ne´eba sujere ba leitores ka sani nain sira atu labele tau espektativa ne´ebe áas ba Mario Carrascalao “(hare, Mario Carrascalao: entre VPM ka KAK?(1)”), hodi hakerek nune: “«Ita nudar povo mos tenke prepara ba cenariu nebe maka ita sei infrenta ho presensa MC nian, waihira to´o dalan klaran nia sei husu sai husi Governu tamba deit nia maka parte ba solusaun, neduni nia maka hola parte ba problema nia sei hakiduk maka povo mos labele tau expectativa ba MC ne´e aás demais”». Le Forum Haksesuk: Mario Carrascalão: Nudar 2º VPM ka KAK (1).

Neduni wainhira akompanha saida maka akontese iha governu no liu husi média, laos buat foun ida, mos la hakfodak wainhira Sr. Mário Carrascalao husi resigna-an husi knar nudar VPM ba AJAE nian. Atu dehan deit ba sani nain ka leitores sira ho lian Português katak: ”«Tenho razão antes de tempo»”!

Hakerek-nain sugere atu hare ka le'e fali artigos ho titulo: Mário Carrascalao: entre VPM ka KAK? (1+2):

*) Editor Forum Haksesuk!

Sem comentários:

Enviar um comentário

Nota: só um membro deste blogue pode publicar um comentário.